Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Globularia alypum & Prunus brigantina

fotò
fotò
Bè-de-passeroun

Globularia alypum

Plantaginaceae Globulariaceae

Àutri noum : Erbo-terriblo, Erbo-dóu-bon-pastour, Sené prouvençau, Souchié, Toundut.

Noms en français : Globulaire turbith, Globulaire buissonnante.

Descripcioun :
Pichot aubret que flouris d'ouro à la fin de l'ivèr. La flour bluio (coumpausado) èi poulideto, li fueio soun en "bè de passeroun" (fotò) , un pau espèsso e verdalo.

Usanço :
Lou bè-de-passeroun èi vertuous contro li doulour (alypum <=> apaiso la doulour). Se mastego pèr lou mau de dènt. Ajudo à caga, d'aqui que vèn lou noum d'erbo-terriblo que se n'en prenès de trop aurés la fouiro. Parèis que lucho contro li mau d'os e d'estoumac, la pisso-douço e bèn mai encaro.

Port : Pichoto planto lignouso
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna

Gènre : Globularia
Famiho : Plantaginaceae
Famiho classico : Globulariaceae

Ordre : Lamiales

Coulour de la flour : Bluio
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printems Ivèr

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun

Liò : Ribiero
Estànci : Pancaro entresigna
Couroulougi : Pancaro entresigna
Ref. sc. : Globularia alypum L., 1753

fotò
fotò
Afatoulié

Prunus brigantina

Rosaceae

Àutri noum : Afatounié, Afatourié, Afàtou.

Nom en français : Prunier de Briançon.

Descripcioun :
L'afatoulié se recounèis l'estiéu à si afàtous (abrignoun, afatoun) verd pièi jaune. Flouris au printèms emé de pichòti flour blanco d'ounte sorton de lònguis estamino. Li fueio, que sèmblon à li de l'ambricoutié vènon bèn à l'après.

Usanço :
Se fai de counfituro emé lis afàtous (emé proun de sucre !), e d'òli de marmoto emé lis amandoun (meseioun). Fau aperaqui 10 000 amandoun pèr n'en faire un litre. J.-R. Fortoul, op.cit., ramento que lis afàtous èron descalagna dóu tèms di lòngui vihado. L'òli èi bon pèr la cousino e pèr sougna li macaduro e lou mau d'os. Se metié un tros de pan dins la sartan pèr leva la forto óudour de l'òli : "Lou pan surbiò lou gros dal fouort de l'óli, l'amarun". Lou darrié moulin s'arestè de vira en 1923 à Suzo (CN).

Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae


Ordre : Rosales

Coulour de la flour : Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun

Liò : Sebisso - Prado
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus brigantina Vill., 1786

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
ges
ges
ges
ges
ges
RR
C
CC

Globularia alypum & Prunus brigantina

Coumpara Bè-de-passeroun emé uno autro planto

fotò

Coumpara Afatoulié emé uno autro planto

fotò